ارکستر فیلارمونیک یا سمفونیک؟

در واقع چه تفاوتی مابین ارکستر فیلارمونیک و سمفونیک وجود دارد؟ 

مابین افراد آشنا با مقوله موسیقی، این یک سوال متداول است و ممکن است گهگاه گمانه‌زنی‌هایی درباره ارتباط آن با تفاوت‌های ترکیبی یا عددی در اکستر بشنوید. اما پاسخ کوتاه به این مسئله این است:

بطور اصولی و اساسی در واقع تفاوتی مابین این دو اصطلاح وجود ندارد. این هر دو، نام های متفاوتی برای یک مطلب هستند، یعنی یک ارکستر تمام عیار متشکل از حدود ۱۰۰ نوازنده، که در درجه اول برای یک رپرتوار سمفونیک در نظر گرفته شده است.

با این همه، از  نظر مفهوم و لغت سنجی، ممکن است بشود تفاوت هایی را پیدا کنید. بدین معنا که ارکستر سمفونیک نام توصیفی ارکستری است که سمفونی می نوازد. خیلی واضح است، کلمه "سمفونی" از کلمه یونانی "سیمفونیا[1]" به معنای هماهنگی صدا گرفته شده است. اصطلاح "ارکستر سمفونیک" در اواخر قرن نوزدهم مورد استفاده قرار گرفت. زمانی که ارکسترها به فرمت بزرگی رسیدند که امروزه با آن آشنا هستیم، اما فرهنگ تشکیل ارکستر به عنوان فراگیر آن، بسیار قدیمی تر از آن است.

کلمه "فیلارمونیک" که از کلمات یونانی " فیلوس[2]" و "هارمکونیکوس [3]" تشکیل شده است، در اصل به معنای دوست یا عشق به هارمونی است: "هارمونی" به معنای موسیقیایی آن، یعنی بیشتر شبیه معنای حسی که ممکن است انسان در تاب خوردن با یک تاب آویزان از یک درخت بلوط زیبا در جنگل، در یک روز تابستانی به او دست  دهد.

"فیلارمونیک" عمدتن توسط بسیاری از انجمن های موسیقی مورد استفاده قرار می گرفت، اما اساسن در قرن نوزدهم بود که بسیاری از انجمن های فیلارمونیک در سراسر جهان ایجاد شدند. انجمن های موسیقی، مراکزی برای دوستداران موسیقی "فیلارمونیک" بودند. برگزاری کنسرت موسیقی، همواره یکی از فعالیت های رایج در  جوامع بشری بوده است. اگر ارکستری زیر پرچم یک جامعه تشکیل می‌شد، طبیعی بود که نام آن جامعه را به ارکستر می‌دادند.

یکی از قدیمی ترین موسسات ارکسترال جهان، با چنین ریشه هایی، ارکستر فیلارمونیک برگن نروژ است که تاریخ آن به سال ۱۷۶۵ برمی گردد، زمانی که "انجمن موسیقی هارمونی[4]" متولد شد. ...

انجمن فیلارمونیک، قدیمی‌ترین انجمن در بریتانیا، در سال ۱۸۱۳ در لندن تأسیس شد. قدیمی‌ترین ارکستر آمریکایی، فیلارمونیک نیویورک، که نامش در اصل "انجمن فیلارمونیک نیویورک" بود در ۱۸۴۲ میلادی تشکیل شد.

( از مترجم:  ناگفته نماند که ارکستر مجلسی (فیلارمونیک) تلویزیون ملی ایران، در بیست و پنجم نوامبر سال ۱۹۶۶ میلادی مصادف با ۲۹ آذر ۱۳۴۵ خورشیدی تشکیل شد.)

با گذشت زمان، "فیلارمونیک" برای توصیف ارکستری که فوقن صحبت آن رفت، بکار برده شد و لزومن با یک جامعه فیلارمونیک مرتبط نبود. به عنوان یک نمونه می توان در واقع از ارکستر فیلارمونیک سلطنتی استکهلم نام برد که مطمئنن از یک جامعه متولد شد، اما نه با کلمه "فیلارمونیک" در نامش، بلکه با نام "انجمن کنسرت استکهلم".

انجمن کنسرت استکهلم در سال ۱۹۰۲ توسط تور آئولین[5]، ویلهلم استنهامار[6] و جان می[7] تشکیل شد تا کنسرت هایی را برگزار کند که به افزایش علاقه به موسیقی ارکسترال اختصاص دارد و در ارتباط با آن، با هدف حفظ یک ارکستر مستقر و دائمی در استکهلم.

بنابراین،  این انجمن، نقطه شروع "انجمن کنسرت استکهلم" بود که نام آن در سال ۱۹۵۷ به ارکستر فیلارمونیک استکهلم و سپس در سال ۱۹۹۲ به ارکستر فیلارمونیک سلطنتی استکهلم تغییر یافت، که از آن با نام  "فیلارمونیک سلطنتی" یاد می شود.

یکی دیگر از ویژگی های پیش پا افتاده تر و کاربردی تر، "سمفونیک" و "فیلارمونیک" این است که این نام ها، ارکسترهای یک شهر را از یکدیگر متمایز می کند، مانند ارکستر فیلارمونیک وین و ارکستر سمفونیک رادیو وین، یا ارکستر فیلارمونیک لندن و ارکستر سمفونیک لندن.

با این حال، جدا از مسائل ظریف تر تکنیک نوازندگی و تفاوت‌های هنری بین ارکسترهای مختلف، اصطلاحات «ارکستر فیلارمونیک» و «ارکستر سمفونیک» در واقع برای توصیف ارکسترهایی از همان نوع استفاده می‌شوند.

ترجمه و تکمیل متن از نیکی تابش

منبع:

با استفاده از توضیحات

KONSERTHUSET STOCKHOLM

زیرنویس ها: 

[1] symphonia

[2] philos

[3]harmonikos

[4] Musikselskabet Harmonien

[5]Tor Aulin

[6]Wilhelm Stenhammar

[7] John May

برای مطالعه مقالات زیر بر روی تصویر مربوطه کلیک کنید